TRẺ BIẾNG ĂN: NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH PHÒNG TRÁNH?

Hãy tạo cho trẻ hứng thú khi ăn.

"Con tôi biếng ăn lắm, tôi bế cháu dỗ dành đi chơi khắp xóm cháu mới ăn hết 1 bữa!"

Hàng ngày, bạn thấy bực mình, lo lắng vì con mình không chịu ăn dù có dỗ dành hay la mắng? Hãy bình tĩnh. Đừng trừng mắt lên với trẻ vì chính bạn đã làm trẻ chán ngán với những bữa ăn tù túng, căng thẳng và đơn điệu.

Có khoảng 5% số trẻ em lười bú ngay khi vừa sinh ra. Ở lứa tuổi 2-3, tỷ lệ biếng ăn lên đến 30-40%. Các cháu không có lỗi gì trong việc này vì nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ các bậc cha mẹ.

Nguyên nhân phổ biến nhất gây chán ăn là bữa cơm không được thoải mái và thú vị. Bữa ăn nhiều khi trở thành “cuộc chiến”, trẻ bị ép ngồi gò bó, bị la, bị nhồi nhét dù không thấy đói... Bé còn cảm nhận thấy một không khí căng thẳng giữa những người thân khi bé ăn thừa vài muỗng bột, vài chục ml sữa. Có cháu rất cảnh giác vì cha mẹ hay cho thuốc vào thức ăn. Tất cả điều đó dẫn đến tình trạng trẻ dần dần sợ bữa ăn.

Trong bữa ăn, hãy để trẻ khám phá thế giới qua các giác quan của mình như vị giác, xúc giác (được cầm, bốc, xúc thức ăn), thị giác (với các ly chén dĩa ngộ nghĩnh, màu sắc của thức ăn)... trong một không khí thoải mái có ánh mắt, nụ cười của người thân.

Cách chế biến chưa phù hợp cũng khiến trẻ không mặn mà với chuyện ăn uống. Nhiều phụ huynh cứ lặp lại mãi công thức khoai tây - cà rốt - củ dền - đậu Hà Lan hầm xương, cộng với thịt xay nhuyễn, làm cho trẻ mỗi khi thấy mùi vị của một trong những thành phần đó là... bỏ chạy. Có người chỉ cho ăn nước thịt, nước rau, không cho ăn xác khiến trẻ bị thiếu các chất dinh dưỡng cần thiết, dẫn đến biếng ăn. Lại có trẻ mới 10-12 tháng đã được cho ăn cơm như người lớn (trong khi trẻ phải hơn 2-3 tuổi mới nhai tốt) nên không ăn được nhiều.

Biếng ăn cũng có thể là dấu hiệu của một bệnh lý nào đó. Trẻ trong 2 năm đầu trung bình cứ 4 ngày khỏe lại có một ngày bệnh lặt vặt, ăn kém. Biểu hiện biếng ăn có thể xuất hiện trong giai đoạn sắp bị bệnh và diễn ra cho đến lúc khỏi, nhất là với các chứng tiêu chảy, viêm đường hô hấp, sốt nhiễm trùng, cảm cúm, lao sơ nhiễm, nhiễm sán lãi... Trong thời gian bị bệnh, cần chú ý cho trẻ ăn lỏng, ăn nhiều lần những món mà trẻ thích nhất. Khi khỏi, trẻ cần được ăn bù để lấy lại sức, tránh rơi vào tình trạng suy dinh dưỡng.

Việc thiếu các chất lysin, protein, kẽm, kali, magie... (thường gặp ở trẻ suy dinh dưỡng) cũng gây biếng ăn.

Ngay cả khi khỏe mạnh, trẻ cũng có những giai đoạn ăn ít hẳn đi trong vài ngày đến vài tuần mà vẫn vui chơi bình thường. Đó là các giai đoạn trẻ mải "học" quên ăn. Các thời điểm đó thường trùng với lúc trẻ học các kỹ năng mới: ngồi, đứng, đi, nói... Sau đó, trẻ sẽ ăn uống lại bình thường. Điều cốt yếu là cha mẹ đừng ép bé ăn quá mức dẫn đến biếng ăn tâm lý.

10 cách để phòng ngừa và khắc phục chứng biếng ăn của trẻ

 1. Tập cho bé ăn nhiều loại thức ăn khác nhau từ giai đoạn ăn dặm (lúc 5-7 tháng tuổi). Lúc này, vị giác chưa phát triển nên trẻ dễ dàng tiếp nhận các loại thức ăn có mùi vị khác nhau, tạo thành thói quen ăn uống đa dạng khi lớn.

2. Không bao giờ cho thuốc vào thức ăn như sữa, nước trái cây, chuối… làm trẻ sợ và luôn cảnh giác với thức ăn.

3. Không cần thiết canh quá kỹ từng bữa ăn, từng muỗng bột, vài chục ml sữa… Có lúc trẻ ăn ít một chút rồi sau đó sẽ ăn bù.

4. Làm cho bé thích thú với thức ăn bằng câu chuyện ngộ nghĩnh về thực phẩm, màu sắc xanh đỏ của rau, cà rốt… Thức ăn có mùi vị hấp dẫn và được thay đổi sẽ giúp bé ham ăn hơn.

5. Bạn đừng quá cứng nhắc đặt bé vào ghế ăn, khăn yếm quá chỉnh tề. Hãy cho bé ngồi thoải mái nơi ưa thích. Để bé được tự xúc cùng mẹ dù còn vụng về, đổ tháo. Nhiều khi bé thích bốc, nhón thức ăn... vì như vậy thú vị hơn ngồi há miệng để mẹ đút. Chén đĩa, ly tách, muỗng... có hình thù ngộ nghĩnh sẽ làm cho bữa ăn của bé thật sự trở thành một cuộc vui. Bạn hãy nhớ, ở tuổi này bé không chỉ ăn mà còn bận rộn khám phá cả thế giới.

6. Lớn lên một chút, bé thích được hỏi mình muốn ăn gì. Bé có thể tham gia đi lựa mua thức ăn cùng mẹ và “phụ” nhặt rau, rửa cà… Chắc chắn các món có sự tham gia của bé sẽ làm bé cảm thấy ngon hơn.

7. Đừng dùng thức ăn vào các mục đích khác như trừng phạt hay khen thưởng, lâu ngày sẽ dẫn đến các rối loạn hành vi ăn uống. Trẻ dễ có khuynh hướng dùng việc ăn uống để phản đối hay gây sức ép lại cha mẹ khi chúng gặp khó khăn.

8. Không cho trẻ ăn quà vặt trước bữa ăn chính trong vòng 1,5 đến 2 giờ, làm bé “ngang dạ” khi vào bữa ăn.

9. Có những giai đoạn bé ham thích và ăn liên tục một loại thức ăn nào đó như trứng hay cả nải chuối mỗi ngày. Hãy để bé ăn thỏa thích, bé sẽ trở lại ăn uống bình thường sau vài ngày hoặc vài tuần.

10. Có những giai đoạn biếng ăn sinh lý, thường trùng với lúc trẻ học thêm các kỹ năng mới.Đừng ép uổng quá đáng làm bé biếng ăn thực sự. Các thời điểm biếng ăn sinh lý thường gặp lúc trẻ 7-9 tháng; 2-3 tuổi; 5-6 tuổi.